«آنتن هایی که هست، صداهارا از ریشه‌های درخت که در آب جوش بگذارند، صدای هیاهوست»
پاسخ کوتاه:
برخی رسانه ها با استناد به بعضی از سخنان امام خمینی(ره) و تقطیع آنان بگونه ای که جملاتی بی‌معنا و غیرمنطقی بنظر برسند تلاش برای به تصویر کشیدن ایشان به عنوان فردی غیرمنطقی و علم ستیز دارند. اما این ادعا کاملا نادرست است. امام خمینی در موارد مختلفی از سخنان خود به مطالعات و تجربیات علمی اشاره کرده اند که این خود به وضوح بیانگر اطلاعات ایشان از پیشرفت‌های علمی و تجربی می باشد و از قضا از این موارد همین جمله ایشان درباره نیروی روانی گیاهان است.
پاسخ کامل:
چرا این گزاره؟
تحریف سخنان شخصیت‌های بزرگ تاریخی، به ویژه شخصیت‌هایی چون امام خمینی(س)، می‌تواند اهداف مختلفی داشته باشد. یکی از این اهداف می‌تواند تخریب وجهه و اعتبار آن شخصیت باشد. در این مورد خاص، نسبت دادن جملات بی‌معنا و غیرمنطقی به امام خمینی(س)، به نوعی تلاش برای به تصویر کشیدن ایشان به عنوان فردی غیرمنطقی و علم ستیز است. مثلا با بیان گزاره « آنتن هایی که هست، صداهارا از ریشه‌های درخت که در آب جوش بگذارند، صدای هیاهوست »( کتاب تفسیر سوره حمد، تقریر درس تفسیر امام خمینی(س)، ص 100) در تلاش برای اثبات چنین وجهه ای برای امام(س) می باشند.
این نوع تحریفات معمولاً در راستای ایجاد تفرقه و بی‌اعتمادی در میان مردم نسبت به رهبر انقلاب و اصول و آرمان‌های آن صورت می‌گیرد.
مراد امام از این گزاره؟
امام خمینی در موارد مختلفی از سخنان خود به مطالعات و تجربیات علمی اشاره کرده اند که این خود به وضوح بیانگر اطلاعات ایشان از پیشرفت‌های علمی و تجربی می باشد و از قضا از این موارد، همین جمله ایشان درباره نیروی روانی گیاهان است.
ماجرا از این قرار است که امام در این فرمایشاتش گزارشی از یک ازمایش صورت گرفته در غرب را بیان می کند بطوری که گویی نتایج این آزمایش را مطالعه فرموده است و در یکی از جلسات تفسیرشان به عنوان شاهد مثال بیان می دارند.
تصویر جلد کتاب «نیروی روانی گیاهان» اثر جان ویتمن در دهه پنجاه شمسی
تصویر جلد کتاب «نیروی روانی گیاهان» اثر جان ویتمن در دهه پنجاه شمسی
طبق تحقیقاتی که صورت گرفته گیاهان نیز دارای نیروی روانی هستند به عنوان نمونه دکتر جان ویتمن در کتاب نیروی روانی گیاهان یکی از این ازمایشات را اینطور بیان می کند:
بر برگ های گیاهی الکترود جهت فهم تغییراتش نصب کردند سپس در مقابل این گیاه، گیاهی را از گلدان خارج کرده و ریشه هایش را در اب داغ فرو می برند که ریشه اش خشک شود. به محض انجام این فعل، دستگاه های متصل شده به گیاه اول، علایمی را از تغییر احساس گیاه نشان می دهد که به اصطلاح به ان جیغ یا هیاهوی گیاه می گویند جالب تر انکه هر گاه فردی که ریشه های گیاه دوم را در اب جوش قرارا داده بود وارد اتاق می شد مجددا گیاه به هیاهو می افتاد
حضرت امام در درس تفسیرشان در بیان تسبیح گویی مخلوقات و وجود قوه فهم و شعور در موجودات این مثال را ذکر می کنند :
ما هم از باب اینکه ادراک نمی کنیم حقایق این موجودات را، ما هم محجوبیم، و چون محجوبیم، مطلع نیستیم، و چون مطلع نیستیم، خیال می کنیم [چیزی] در کار نیست...اجنبی هستیم. الآن هم می گویند یک چیزهایی معلوم شده است؛ مثلًا در نباتات که سابق همه می گفتند، این ها مرده هستند، حالا می گویند که با آنتنهایی که هست از ریشه های درخت که در آب جوش هست، صدای هیاهو [می شنوند]. حالا این راست باشد یا دروغ نمی دانم؛ لکن عالم پرهیاهوست. تمام عالم زنده است، همه هم اسم الله هستند. ( کتاب تفسیر سوره حمد، تقریر درس تفسیر امام خمینی(س) در سال 1358، ص 100)
از قراینی که این ادعّا را موجه می سازد جمله حضرت امام(س) پس از بیان آزمایش است، ایشان پس از بیان آزمایش می فرمایند : « حالا این راست باشد یا دروغ نمی دانم » که بیانگر نقل قول از یک آزمایش علمی است.
گزاره های مرتبط:
امام خمینی(س) در دیگر سخنان خود نیز به اهمیت علم و دانش اشاره کرده و به ضرورت آگاهی از علوم روز تأکید می‌کند. به عنوان مثال، ایشان 7 دی 58 در پیامی به ملت ایران جهت بسیج عمومی برای مبارزه با بیسوادی می فرماید:
از جمله حوایج اولیه برای هر ملت که در ردیف بهداشت و مسکن بلکه مهمتر از آنهاست آموزش برای همگان است. مع الأسف کشور ما وارث ملتی است که از این نعمت بزرگ در رژیم سابق محروم؛ و اکثر افراد کشور ما از نوشتن و خواندن برخوردار نیستند، چه رسد به آموزش عالی. مایۀ بسی خجلت است که در کشوری که مهد علم و ادب بوده و در سایۀ اسلام زندگی می کند که طلب علم را فریضه دانسته است، از نوشتن و خواندن محروم باشد. ما باید در برنامۀ دراز مدت، فرهنگ وابستۀ کشورمان را به فرهنگ مستقل و خودکفا تبدیل کنیم. و اکنون بدون از دست دادن وقت و بدون تشریفات خسته کننده، برای مبارزه با بیسوادی به طور ضربتی و بسیج عمومی قیام کنیم. (صحیفه امام خمینی(س)، ج11، ص446)
و یا امام خمینی در وصیت نامه خودشان می فرمایند:
احتیاج ما پس از این همه عقب ماندگی مصنوعی به صنعت های بزرک کشورهای خارجی، حقیقتی است انکار ناپذیر، و این به آن معنی نیست که ما باید بر علوم پیشرفته، به یکی از دو قطب وابسته شویم. (صحیفه امام خمینی(س)، ج21، ص434)
این تأکید بر اهمیت علم نشان‌دهنده نگرش مثبت امام به پیشرفت‌های علمی و ضرورت آگاهی از آن‌ها است.
گفتمان امام(س):
برای آشنایی بیشتر با گفتمان امام(س) در موضوع «پیشرفت و توسعه» به ویکی امام ذیل این مدخل مراجعه بفرمایید.