امام خمینی در اوایل پیروزی انقلاب در سخنانی می فرمایند:
«رفتن در حِرْز مردم خلاف شرع است. اهانت کردن به یک آدمی، و لو این آدم هم خودش یک آدم مخالفِ مثلًا چه باشد، باز حق اهانت نیست. این حق است که جزایش را به او بدهند، دیگر اهانت چرا به او بکنند؟ رفتن منزل، به خانواده اش تعرض کردن، به بچه هایش تعرض کردن، اینها اموری است که نباید بشود. ما می خواهیم اسلام باشد، ما نباید یک کاری بکنیم که بگویند که دادگاهها در زمان طاغوت هم این کارها را نمی کردند!…باید شما آقایان علاج بکنید مسأله را. اگر می توانید علاج بکنید، علاج بکنید. و الّا الزامی ندارید که قاضی باشید… احکام اسلام را می خواهید پیاده بکنید؛ باید با تمام احتیاطات لازم، با تمام دقتهای لازم، در این امور بررسی بشود یکوقت یک بیگناهی خدای نخواسته، روی یک مقاصدی که یک کسی ممکن است داشته باشد بیاید تهمت به او بزند، خدای نخواسته یک آدم بیگناهی {محکوم} بشود»
اخیرا به بهانه انتشار فیلم سخنرانی روحانی در خصوص امکان ایراد تهمت به مخالفان ولایت فقیه، بخشی از سخنان امام خمینی که پیشتر در مستند «بهتان برای حفظ نظام» شبکه بی بی سی فارسی پخش شده بود، در شبکه های اجتماعی در حال انتشار است.
طبعا توضیح در خصوص آن سخنان و به خصوص آنجا که اظهارات خود را منتسب به یکی از علمای فقید تهران آیت الله عزیز خوشوقت می کند، به عهده ی گوینده و بازماندگان آن مرحوم است، اما لازم می دانیم نکاتی را در این خصوص که عمدتا برگرفته از پاسخ تفصیلی دکتر حمید انصاری به مستند یاد شده در همان زمان است را یادآور شویم:
1-یکی از دو فرازی که در این برنامه از سخن امام پخش شده است مربوط به 50 سال قبل و 10 سال پیش از تشکیل نظام جمهوری اسلامی است. بر عکس عنوان این برنامه بی.بی.سی، سخن امام ربطی به اولویت حفظ نظام اسلامی و جواز بهتان به منتقدین آن ندارد، محور سخن قریب یک ساعته امام در این جلسه از درسهای ولایت فقیه در سال 48 در نجف، «وجوب قیام برای سرنگونی نظام ظلم» است و همان فراز دستکاری و تقطیع شده چند ثانیه ای پخش شده در برنامه بی.بی.سی نیز مربوط به بیان وظیفه حوزه های علمیه بر اساس روایات پیشوایان معصوم در افشای روحانیون همدست با حکومتهای جور و لزوم متهم ساختن و رسوا کردن و طرد آخوندهای درباری و معممین ساواکی رژیم پهلوی است.
2- در همین سخنرانی که بی.بی.سی با پخش عبارتی از آن نسبت ناروای «تجویز بهتان به مخالفین به بهانه حفظ نظام به هر قیمتی!» را به امام داده است، حضرت امام حتی درباره فرد محکوم به حد کمترین تخلف قاضی از مجازات قانونی را جایز ندانسته و فرموده است: «حق اینکه فحش بدهد ندارد، حق اینکه یک سیلی به او بزند ندارد، حق اینکه یک روز حبسش کند ندارد». (+صوت):
و با رساترین کلام، محدود بودن حاکم و زمامدار صالح جامعه را در چهارچوب قانون و، منعزل بودن او در صورت کمترین تخلف از موازین شرع را بعنوان مبنای جاری در حکومت مطلوب خویش بیان کرده است. (+صوت)
3-امام خمینی در اوایل پیروزی انقلاب در سخنانی می فرمایند: «رفتن در حِرْز مردم خلاف شرع است.
اهانت کردن به یک آدمی، و لو این آدم هم خودش یک آدم مخالفِ مثلًا چه باشد، باز حق اهانت نیست. این حق است که جزایش را به او بدهند، دیگر اهانت چرا به او بکنند؟ رفتن منزل، به خانواده اش تعرض کردن، به بچه هایش تعرض کردن، اینها اموری است که نباید بشود. ما می خواهیم اسلام باشد، ما نباید یک کاری بکنیم که بگویند که دادگاهها در زمان طاغوت هم این کارها را نمی کردند! … باید شما آقایان علاج بکنید مسأله را. اگر می توانید علاج بکنید، علاج بکنید. و الّا الزامی ندارید که قاضی باشید…
احکام اسلام را می خواهید پیاده بکنید؛ باید با تمام احتیاطات لازم، با تمام دقتهای لازم، در این امور بررسی بشود یکوقت یک بیگناهی خدای نخواسته، روی یک مقاصدی که یک کسی ممکن است داشته باشد بیاید تهمت به او بزند، خدای نخواسته یک آدم بیگناهی {محکوم} بشود». صحیفه امام؛ ج 10، ص:274
4-امام خمینی در سخنانی خطاب به مسئولین و اعضای دو نهاد مهم قانونگذاری و قضایی کشور به تشریح دیدگاه خود درباره اهمیت حفظ نظام و مقایسه آن با حفظ اسلام پرداخته است. متن سخن امام از این جهت که در دیدگاه ایشان حفظ نظام و اسلام به چه امری وابسته است و آیا هیچ نشانه ای بر اینکه ایشان حفظ نظام – و بالاتر از آن: حفظ اسلام – را به هرقیمتی مجاز دانسته یا دقیقا برعکس، بسیار شفاف و صریح است:
«مسئله حفظ نظام جمهوری اسلامی در این عصر و با وضعی که در دنیا مشاهده می شود و با این نشانه گیریهایی که از چپ و راست و دور و نزدیک نسبت به این مولود شریف می شود، از اهمّ واجبات عقلی و شرعی است که هیچ چیز به آن مزاحمت نمی کند؛ و از اموری است که احتمال خلل در آن عقلًا منجّز است.
حضرات وکلای محترم که بحمد الله به جمهوری اسلامی تعهد دارند، در نطقهای قبل از دستور و در مباحثات در حال دستور با کمال دقت مواظب جملات خود و کیفیت ادای آن باشند، که خدای نخواسته به مسلمانی بلکه انسانی توهین نشود و شخصیتی ساقط نگردد و کسی مظلوم واقع نشود. البته انتقاد سالم و سازنده بدون اغراض شخصیه و خدای نخواسته انتقامجویی لازم است و مفید و موجب رشد و تعالی است. و هر کس در نزد وجدان خود تشخیص رفتار و گفتار و نوشتار خود را می دهد و همه چیز در محضر مقدس حق تعالی واقع می شود.
… از شورای محترم قضایی تقاضا می شود که در انتخاب قضات، چه آنان که به حد صلاحیت رسیده اند و چه آنان که به طور مجاز مشغول می شوند، حد اعلای دقت را بفرمایند. چنانچه لازم است اشراف بر کیفیت اعمال قضات محترم تا حد امکان داشته باشند و اگر خلافی اشتباهاً شده باشد جبران نمایند و اگر احیاناً خدای نخواسته به طور عمد بوده، با قاطعیت و شدت عمل با آنان رفتار نمایند و نگذارند اشخاص نفوذی غیر متعهد این دستگاه مقدس اسلامی را آلوده نمایند. و درباره زندانیان عنایت خاص داشته باشند که نه از مستحق حدود و تعزیرات شرعیه از مجازات الهیه بدون مجوز شرعیه صرف نظر کنند و نه خدای نخواسته غیر مستحقی مظلوم واقع شود. نه ساده اندیشی کنند که منحرفین و مفسدین رها شده و به فساد خود ادامه دهند و نه کسانی که چنین نیستند حتی یک روز دربند باشند. قاضی پس از شرایط معتبره شرعیه باید در اجرای موازین قضایی سخت و صُلب باشد. نه تحت تأثیر عواطف و جوسازیهای بیمورد واقع شود و از اجرای احکام خدا سر پیچد و نه با جوسازیهای منحرفان و انتقامجویان، بر خلاف موازین الهی از رحمت بر بندگان خدا دریغ کند که هر دو طرف افراط و تفریط بر خلاف عدل الهی است». صحیفه امام؛ ج19 ص153
پاسخی روشن به ادعای کذب بی بی سی
در فراز زیر از سخن امام به صراحت از مقدم بودن مصلحت اسلام و کشور سخن رفته است، همین یک فراز میزانی است روشن، برای داوری نسبت به ادعای برنامه بی.بی.سی که جواز بهتان به منحرفین و مخالفین را به امام خمینی نسبت داده است.
«معیار الهی آن است که اثبات مدعا مبنی بر استدلال و شواهد متقن باشد، و از کلمات نیشدار و اهانت آمیز و کردار ناروا مبرّا باشد. و در غیر این صورت، باید دانست که دست شیطان و نفس امّاره بالسوء در کار است و گوینده بازیچه هوای نفس است.
نمایندگان محترم و خواهران و برادران گرامی، مسأله بسیار مهم است. آبرو و حیثیت یک مسلمان یا یک انسان در کار است. چه بسا با یک انحراف شما یک انسان آبرومند در جامعه ساقط شود و شرف یک مؤمن خدشه دار گردد. اگر انحرافی دیدید، نخست بدون سر و صدا دنبال تحقیق روید. پس از آنکه مسلّماً معلوم شد، قبل از کشیده شدن به مجلس با طرف به گفتگو بنشینید، … اگر فیصله نشد و شخص مذکور می خواهد بر خلاف مصالح اسلام و کشور و ملت عمل کند و در انحراف پافشاری نماید، حفظ مصلحت عمومی و اسلام مقدّم است بر حفظ مصلحت شخص، هر کس باشد؛ در این صورت تقاضا کنید و با استدلال و منطق، بدون کوچکترین اهانت، مطلب را عرضه کنید. و مهلت دهید تا در محیطی آرام و بی تشنج از خود دفاع کند. در این موقع مجلس به هر چه تکلیف قانونی و شرعی دارد عمل کند، بی کوچکترین توهین. و ما همه باید بدانیم که مجرمی که بالاترین جرم را دارد و به سوی چوبه دار می رود، جز اجرای حد شرعی احدی حق آزار او را لفظاً و عملًا ندارد؛ و مرتکب، خود ظالم است و مستحق کیفر….
و اگر خدای نخواسته کسی از حدود شرعی، چه در نطقهای قبل از دستور و چه در مذاکرات و محاورات دیگر خارج شد، وظیفه فریضه بزرگ نهی از منکر را فراموش نکنند؛ که خدای نخواسته حق و عِرض و حیثیت مردم در مکانی که حافظ مصالح اسلام و مسلمین و مردم کشور است ضایع نگردد …
اگر در مجلس به کسی که حاضر نیست و راه به مجلس ندارد که از خود دفاع نماید حمله ای شد، به او اجازه داده شود یا در مجلس از خود دفاع کند و اگر قانوناً اشکالی در این عمل می بینند، رادیو- تلویزیون و مطبوعات این وظیفه سنگین را به دوش کشند؛ تا حق مظلومی ضایع نشود و شخصیتی بی دلیل خُرد نگردد و راهگشای این امر خود نمایندگان و رئیس محترم مجلس هستند که با تعهدی که دارند و مسئولیتی که بر دوش آنهاست این حق را به اشخاص غایب بدهند؛ تا به وسیله مجلس، که نگهدار مصالح کشور و ملت است، حقی ضایع نشود و انسانی مظلوم نگردد.
و اگر به کسی چه از دولتیها یا دیگران، تهمتی زده شد، حق شکایت به قوه قضاییه را دارد تا رسیدگی شود و مجرم تعقیب و تعزیر شود». صحیفه امام؛ ج 18، ص: 467
چند پاسخ صریح امام
5- دهها صفحه از کتابهای اخلاقی و فقهی امام به بیان اهمیت نقش بنیادین اخلاق و وجوب اجتناب از رذایل اخلاقی اختصاص دارد. نمونه هایی از آن:
«سؤال- امام مهربان من می دانم که دروغ، سرآمد گناهان است اما آیا می شود گاهی بنا به مصلحت دروغ گفت یا خیر؟ و آیا دروغ مصلحت آمیز گناه است یا خیر؟
جواب – دروغ از گناهان کبیره است و مصلحت اندیشی موجب رفع حرمت نمی شود. بلی مواردی استثناء شده که در کتب مفصله مذکور است». – استفتائات، ج 2، ص: 617
*
«سؤال – آیا اهانت نسبت به اسرا جایز است یا خیر؟
جواب – اهانت جائز نیست بلکه نسبت به آنان باید اخلاق اسلامی را مراعات نمود». استفتائات، ج 1، ص: 513
*
امام خمینی در تحریر الوسیله درباره نهی از منکر به صراحت نوشته است :
«جایز نیست که انکار را با حرام و منکر همراه نماید، مانند ناسزا و دروغ و اهانت». تحریر الوسیلة (ترجمه فارسی)، ج 1، ص: 543
ایشان در ادامه، موارد استثناء را صرفا منحصر به جایی می داند که پیشگیری از قتل انسانی بی گناه و یا جلوگیری از وقوع جنایات و کبائر هلاک کننده متوقف بر آن باشد.
نظیر همین فتوا در توضیح المسائل امام خمینی بیان شده است:
«مسأله 2816- جایز نیست برای جلوگیری از معصیت، ارتکاب معصیت مثل فحش و دروغ و اهانت…»
***
6-امام خمینی در کتاب مکاسب محرمه برخلاف نظر برخی فقیهان که غیبت فرد متجاهر به فسق {کسی که در انظار عمومی با ارتکاب به فسق و جنایت خودنمایی می کند} را در همه جا و در همه رفتارهای ناشایست او – ولو در انظار نبوده باشد – مجاز دانسته اند، قائل به انحصار جواز غیبت در همان مورد و در همان محلی است که فاسق آنرا در انظار و متجاهرا انجام داده است. -المکاسب المحرمة، ج 1، ص: 422 – 425
این فتوای توأم با کمال احتیاط حضرت امام آنهم در مورد فرد متجاهر به فسق و یا مصرّ بر فسق کجا و این بهتان بی.بی.سی که گفته است سراندیشه او: حفظ اسلام به هرقیمتی ولو به تهمت و دروغ و غیبت و ارتکاب هر اقدام ضد اخلاقی می باشد، کجا؟
امام خمینی در همین باب غیبت و هتک سرّ مردم می فرماید:
«مسافر طریق آخرت، مطالعه در عیوب و عورات خودْ او را از عیوب دیگران مشغول می کند، و تجسس اموری که به حال او فایده ندارد یا ضرر دارد نمی کند، و عمل خود را رأس المال تجارت دیگران قرار نمی دهد به واسطه غیبت و هتک ستر؛ و از عیوب و ذنوب خود هیچ گاه نسیان نمی کند؛ که نسیانِ گناهان از بزرگترین عقوبات حقّ است در دنیا که انسان را از جبران آنها بازمی دارد، و از بزرگترین اسباب عقاب است در آخرت». سر الصلاة (معراج السالکین و صلاة العارفین)، متن، ص: 54