ادعای مبنی بر بیان جمله‌ای بی‌معنا و غیرمنطقی از طرف امام خمینی(س) درباره گیاهان با هدف به تصویر کشیدن ایشان به عنوان فردی علم‌ستیز، گمراه‌کننده می باشد. بررسی کامل سخنان ایشان نشان می‌دهد که این عبارت در واقع نقل قولی از یک آزمایش علمی درباره نیروی روانی گیاهان بوده و نه اظهار نظری شخصی یا غیرمنطقی، و جالب اینجاست که همین جملات مرتبط با گیاهان، بیانگر آگاهی ایشان از مباحث علمی روز نیز می باشد.
شرح تفصیلی:
گزاره مورد بررسی، جمله‌ای منتسب به امام خمینی (س) است که به نظر می‌رسد درباره ارتباط آنتن‌ها با گیاهان می باشد. برخی رسانه‌ها با تقطیع این عبارت و خارج کردن آن از بستر اصلی، تلاش دارند تا ایشان را فردی غیرمنطقی و علم‌ستیز معرفی کنند. این نوع تحریفات معمولاً در راستای ایجاد تفرقه و بی‌اعتمادی نسبت به شخصیت‌های تاریخی و آرمان‌های مرتبط با آن‌ها صورت می‌گیرد.
در مقابل این تصویرسازی، بررسی کامل سخنان امام خمینی(س) نشان می‌دهد که عبارت مذکور در واقع نقل قولی از گزارشی علمی درباره نیروی روانی گیاهان است که در آن زمان مطرح بوده و ایشان در جلسات تفسیر سوره حمد خود به آن اشاره کرده‌اند. طبق تحقیقاتی که در آن زمان صورت گرفته و در منابعی نظیر کتاب «نیروی روانی گیاهان» اثر جان ویتمن (منتشر شده در دهه پنجاه شمسی) منعکس شده، گیاهان نیز دارای نوعی نیروی روانی و واکنش‌های احساسی هستند. به عنوان مثال، در آزمایشی که در این تحقیقات شرح داده شده، الکترودهایی به برگ‌های گیاهی متصل می‌شود تا تغییرات آن ثبت شود. سپس در مقابل این گیاه، گیاه دیگری از گلدان خارج شده و ریشه‌های آن در آب داغ فرو برده می‌شود. دستگاه‌های متصل به گیاه اول، علائمی از تغییر احساس گیاه را نشان می‌دهند که از آن به عنوان «جیغ» یا «هیاهوی گیاه» تعبیر شده است. جالب توجه اینکه هرگاه فردی که ریشه‌های گیاه دوم را در آب جوش قرار داده بود، وارد اتاق آزمایش می‌شد، مجدداً گیاه اول از خود واکنش نشان می‌داد.
امام خمینی(س) در درس تفسیر خود، در مقام بیان تسبیح موجودات و وجود فهم و شعور در آن‌ها، به این آزمایش به عنوان شاهدی بر زنده بودن عالم و وجود درک در موجوداتی که ما آن‌ها را بی‌جان می‌پنداریم، اشاره می‌کنند. متن کامل سخنان ایشان در این خصوص چنین است:
«ما هم از باب اینکه ادراک نمی کنیم حقایق این موجودات را، ما هم محجوبیم، و چون محجوبیم، مطلع نیستیم، و چون مطلع نیستیم، خیال می کنیم [چیزی] در کار نیست...اجنبی هستیم. الآن هم می گویند یک چیزهایی معلوم شده است؛ مثلًا در نباتات که سابق همه می گفتند، این ها مرده هستند، حالا می گویند که با آنتنهایی که هست از ریشه های درخت که در آب جوش هست، صدای هیاهو [می شنوند]. حالا این راست باشد یا دروغ نمی دانم؛ لکن عالم پرهیاهوست. تمام عالم زنده است، همه هم اسم الله هستند.» (کتاب تفسیر سوره حمد، تقریر درس تفسیر امام خمینی(س)، ص ۱۰۰)
عبارت «حالا این راست باشد یا دروغ نمی دانم» که بلافاصله پس از ذکر آزمایش آمده، به وضوح نشان می‌دهد که ایشان در حال نقل گزارشی علمی بوده‌اند که در آن زمان مطرح بوده و نه بیان یک کشف یا ادعای شخصی از سوی خود. این جمله بیانگر احتیاط علمی و عدم تأیید قطعی گزارش است، در حالی که از آن برای تأیید ایده کلی “زنده بودن عالم” استفاده کرده‌اند. بنابراین، عبارت مورد استناد، نقل قولی از یک گزارش علمی رایج در آن دوران است که به اشتباه به عنوان اظهار نظر شخصی و غیرمنطقی ایشان معرفی می‌شود.
علاوه بر این مورد، امام خمینی(س) در سایر سخنان خود نیز به اهمیت علم و دانش و ضرورت آگاهی از پیشرفت‌های علمی تأکید کرده‌اند که این خود با ادعای علم‌ستیزی ایشان در تضاد است. به عنوان مثال، ایشان در پیامی در تاریخ ۷ دی ۵۸ برای بسیج عمومی مبارزه با بی‌سوادی، آموزش را از احتیاجات اولیه هر ملت در ردیف بهداشت و مسکن و حتی مهم‌تر از آن‌ها دانسته‌اند و مبارزه با بی‌سوادی را فریضه‌ای در کشوری که مهد علم و ادب بوده و در سایه اسلام زندگی می‌کند، قلمداد کرده‌اند (صحیفه امام خمینی(س)، ج۱۱، ص۴۴۶). همچنین در وصیت‌نامه خود، ضمن اذعان به احتیاج کشور به صنایع بزرگ خارجی پس از عقب‌ماندگی مصنوعی، تصریح می‌کنند که این به معنی وابستگی در علوم پیشرفته نیست و باید به سمت خودکفایی حرکت کرد (صحیفه امام خمینی(س)، ج۲۱، ص۴۳۴). این تأکیدات مکرر بر اهمیت علم، دانش و خودکفایی علمی، شاهدی بر نگاه مثبت و آگاهانه ایشان به مباحث علمی است.
بنابراین، ادعای مطرح شده مبنی بر غیرمنطقی بودن سخنان امام خمینی(س) درباره گیاهان، بر اساس تقطیع و خارج کردن عمدی یک نقل قول علمی از بستر اصلی آن شکل گرفته است و با بررسی کامل سخنان و دیدگاه‌های ایشان در تضاد کامل قرار دارد.
شفافیت روش‌شناسی:
برای اعتبارسنجی این گزاره، ابتدا منبع اصلی نقل قول منتسب به امام خمینی (کتاب تفسیر سوره حمد) بررسی شد تا بستر کامل سخنان ایشان مشخص شود. سپس، اطلاعات مربوط به آزمایش علمی ذکر شده در متن (نیروی روانی گیاهان) مورد تحقیق قرار گرفت تا صحت انتساب آن به مباحث علمی زمان مشخص شود. در نهایت، سایر سخنان و دیدگاه‌های امام خمینی (س) درباره علم و دانش (با استناد به صحیفه امام) بررسی شد تا نگرش کلی ایشان در این خصوص مشخص گردد و صحت ادعای علم‌ستیزی ایشان ارزیابی شود.
بخش تعاملی:
نظرات، سؤالات و پیشنهادات شما در خصوص این اعتبارسنجی ارزشمند است. لطفاً دیدگاه‌های خود را در این بخش مطرح کنید.
توسط : 
