ادعای طرح رایگان شدن آب و برق توسط امام خمینی (س) در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ در بهشت زهرا نادرست است. امام خمینی در هیچ‌یک از سخنان خود در این تاریخ وعده‌ای برای آب و برق مجانی ندادند. این ادعا بر اساس تحریف و تقطیع سخنان امام مطرح شده است. در واقع، امام خمینی در چندین مناسبت دیگر به موضوع رفاه اجتماعی اشاره کرده‌اند اما اولاً سخن امام نه قبل از پیروزی انقلاب و نه روز ۱۲ بهمن به عنوان وعده، بلکه چندین روز پس از پیروزی انقلاب و در تصحیح سخنان سخنگوی دولت وقت بوده است و همچنین به طور مطلق که همه اقشار را شامل شود نبوده است، بلکه مشخصاً برای طبقات محروم و مستمند و ضعیف صادر گردیده و ثانیاً نه به عنوان امری مستقل بلکه امری جزئی در خلال موضوعات معنوی و با اهمیت تر بیان شده است.
شرح تفصیلی:
ادعای اینکه امام خمینی (س) در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ در سخنرانی بهشت زهرا، وعده آب و برق مجانی به طور مطلق و برای همه مردم داده‌اند، ادعایی نادرست و ناشی از تحریف و تقطیع سخنان ایشان است. هدف از طرح چنین ادعایی، عمدتاً ایجاد این تصور است که انقلاب اسلامی ایران بر پایه وعده‌های صرفاً اقتصادی و مادی بنا شده است تا بدین وسیله، اهداف بلند معنوی و انسانی آن کم‌ارزش جلوه داده شود. این نوع تحریف با حذف بخش‌های کلیدی سخنان ایشان، تصویری محدود و منحرف از انقلاب ارائه می‌دهد.
بررسی دقیق فرمایشات امام خمینی (س) نشان می‌دهد که ایشان هرگز نه پیش از پیروزی انقلاب (مانند دوران حضور در نجف یا پاریس) و نه در سخنرانی تاریخی روز ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ در بهشت زهرا، چنین وعده‌ای به طور مطلق و برای همه نداده‌اند. در واقع، در متن کامل سخنرانی بهشت زهرا، هیچ اشاره‌ای به آب و برق مجانی وجود ندارد و تصور سانسور شدن این بخش نیز نادرست است.
اشاره امام خمینی (س) به موضوع آب و برق رایگان، چندین روز پس از پیروزی انقلاب و در سه مناسبت مختلف بوده است و در هر سه مورد، این موضوع به طور مشروط و در بستر خاصی مطرح شده است:
- نوبت نخست: در پیام ۱۴ ماده‌ای مورخ ۹ اسفند ۱۳۵۷، پیش از عزیمت از تهران به قم، ایشان فرمودند: «من به دولت راجع به مجانی کردن آب و برق و بعضی چیزهای دیگر فعلا برای طبقات کم‌بضاعتی که در اثر تبعیضات خانمان‌‌برانداز رژیم شاهنشاهی دچار محرومیت شده‌اند و با برپایی حکومت اسلامی به امید خدا این محرومیت‌ها برطرف خواهد شد، سفارش اکید نمودم که عمل خواهد شد.» (صحیفه امام، ج ۶، ص ۴۸۹) در این پیام، ایشان به صراحت قید “فعلاً برای طبقات کم‌بضاعت” را ذکر می‌کنند.
- نوبت دوم: در بدو ورود به قم در تاریخ ۱۰ اسفند ۱۳۵۷، در سخنرانی در مدرسۀ فیضیه، ایشان ضمن تأکید بر اهمیت اهداف معنوی انقلاب، به موضوع رفاه مادی نیز اشاره کرده و فرمودند: «ما علاوه بر این که زندگی مادی شما را می‌خواهیم مرفه بشود، زندگی معنوی شما را هم می‌خواهیم مرفه باشد. شما به معنویات احتیاج دارید. معنویات ما را بردند اینها. دل خوش نباشید که مسکن فقط می‌سازیم، آب و برق را مجانی می‌کنیم برای طبقه مستمند، اتوبوس را مجانی می‌کنیم برای طبقه مستمند، دل‌خوش به این مقدار نباشید. معنویات شما را، روحیات شما را عظمت می‌دهیم؛ شما را به مقام انسانیت می‌رسانیم.» (صحیفه امام، ج ۶، ص ۲۶۳) در این سخنرانی، ایشان مجانی شدن آب و برق را به “طبقه مستمند” محدود کرده و مهم‌تر از آن، این موضوع را در کنار تأکید بر اهداف والاتر و معنوی انقلاب مطرح می‌کنند. عبارت “دل خوش به این مقدار نباشید” به وضوح نشان می‌دهد که ایشان نمی‌خواستند انقلاب صرفاً به یک حرکت برای تأمین رفاه مادی تقلیل یابد.
- نوبت سوم: روز جمعه ۱۱ اسفند ۱۳۵۷ در کتابخانۀ مدرسۀ فیضیه، در گفتگو با خبرنگار روزنامه اطلاعات، ایشان مجدداً به این موضوع اشاره کرده و فرمودند: «هر چه زودتر باید مشکل مسکن برای بی‌خانمان‌ها و فقرای ایران حل گردد و برای هر خانواده، مسکن مورد نیازشان تأمین شود. آب و برق برای فقرا و بی‌بضاعت‌ها باید مجانی گردد. به نظر من بیشتر انقلابیون واقعی یعنی آنها که نیروی عظیم و کوبنده این انقلاب بودند، مردم غیر مرفه بودند. کسانی که بیشترین کشته‌ها را دادند و با نیروی ایمان واقعی و اعتقاد راسخ، باعث پیروزی انقلاب شدند، همان کسانی بودند که به هیچ وجه اشرافی و مرفه نبودند و از طبقه پابرهنه بودند.» (صحیفه امام، ج ۶، ص ۴۷۶) اینجا نیز ایشان به صراحت مجانی شدن آب و برق را به “فقرا و بی‌بضاعت‌ها” اختصاص می‌دهند و آن را در کنار تأمین مسکن برای نیازمندان مطرح می‌کنند.
همانگونه که ملاحظه می‌شود، اولاً سخن امام خمینی (س) نه قبل از پیروزی انقلاب و نه در روز ۱۲ بهمن به عنوان یک وعده عمومی مطرح شده، بلکه چندین روز پس از پیروزی انقلاب بیان گردیده است. ثانیاً، این موضوع نه به طور مطلق، بلکه مشخصاً برای طبقات محروم، مستمند، فقرا و بی‌بضاعت صادر شده است. ثالثاً، این امر به عنوان یک موضوع مستقل و هدف اصلی انقلاب مطرح نشده، بلکه به عنوان جزئی از برنامه‌های حمایتی دولت برای محرومان و در خلال تأکید بر اهداف معنوی و انسانی والاتر انقلاب بیان شده است.
نکته قابل توجه این است که پیش از فرمایشات امام خمینی (س)، سخنگوی دولت موقت (عباس امیرانتظام) در تاریخ هشتم اسفند ۱۳۵۷ وعده آب و برق مجانی (البته با قید کم‌درآمدها) را مطرح کرده بود. در حقیقت، امام خمینی (س) با اشاره به این موضوع و فرمودن «دل‌خوش به این مقدار نباشید که آب و برق شما مجانی می‌شود…» قصد داشتند تصحیح کنند که مبادا این قبیل وعده‌های دولتی، انقلاب اسلامی را به انقلابی صرفاً مادی تقلیل دهد. ایشان توضیح دادند که انقلاب اسلامی علاوه بر وظیفه توجه به رفاه مادی مردم، به دنبال رفاه و سعادت معنوی انسان‌ها نیز هست، چرا که ماهیت اصلی این انقلاب، معنوی و برای گسستن بندهای اسارت و بردگی ناشی از استبداد و استعمار و استحمار بود.
بنابراین، گزاره مورد بررسی با حذف قید “برای طبقه مستمند” و بستر کلام امام خمینی (س) که در حال تأکید بر اهداف والاتر انقلاب بودند، معنای اصلی را تحریف کرده و تصویری نادرست از وعده‌های ایشان ارائه می‌دهد.
شفافیت روش‌شناسی:
برای اعتبارسنجی این گزاره، سخنان منسوب به امام خمینی (س) درباره آب و برق مجانی و رفاه اجتماعی مورد بررسی دقیق قرار گرفت. با مراجعه به مجموعه آثار و فرمایشات ایشان در صحیفه امام، تمامی مواردی که ایشان به این موضوع اشاره کرده‌اند، شناسایی و تاریخ و بستر هر یک تحلیل شد. به طور خاص، سخنرانی ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ در بهشت زهرا به دقت بررسی شد تا مشخص شود آیا وعده‌ای در این خصوص در آن تاریخ داده شده است یا خیر. مقایسه متن کامل سخنان ایشان با گزاره مطرح شده و توجه به قیود و بستر کلام، دلیل اصلی نادرست بودن انتساب گزاره به شکل مطلق و به تاریخ ۱۲ بهمن تشخیص داده شد.
بخش تعاملی:
نظرات، سؤالات و پیشنهادات شما در خصوص این اعتبارسنجی ارزشمند است. لطفاً دیدگاه‌های خود را در این بخش مطرح کنید.
توسط : 
