ادعای دکتر یزدی در خصوص مطرح کردن پیشنهاد نامگذاری روز قدس واقعیت دارد، اما این پیشنهاد در بستر همکاری جمعی و اجماعی میان برخی شخصیت‌های انقلابی و با تایید امام خمینی(س) شکل گرفت؛ لذا ادعای انحصاری وی نادرست است و اسناد و نظریات متعددی بر مشارکت سایر افراد دلالت دارد.

شرح تفصیلی
پیشنهاد تعیین روز قدس به عنوان روز حمایت از فلسطین و مبارزه با رژیم اسرائیل، موضوعی است که در بستر سیاسی و اجتماعی دوران پس از انقلاب اسلامی شکل گرفت. در این زمینه دکتر ابراهیم یزدی، وزیر امور خارجه وقت، بیان داشته است که این پیشنهاد توسط مجموعه‌ای از فعالان سیاسی، از جمله خود ایشان، مطرح و پس از بررسی‌های کارشناسی به امام خمینی(س) منتقل شده است. ایشان می‌گویند: «پس از پیروزی انقلاب در وزارت امور خارجه با دوستانی از جمله آقایان کمال خرازی و علی صادقی تهرانی… بحث و تبادل نظر کردیم و در نتیجه پیشنهادی به بنیانگذار انقلاب ارائه کردیم که روز قدس به جای روز فلسطین در آخرین روز جمعه ماه مبارک رمضان قرار گیرد.» همچنین علت انتخاب جمعه آخر ماه رمضان به دلیل اختلافاتی بود که درباره شب‌های قدر در دهه آخر این ماه وجود داشت.

همزمان، برخی دیگر از شخصیت‌های برجسته انقلابی مانند آیت‌الله منتظری نیز از پیش از انقلاب و پس از آن، به موضوعات مربوط به حمایت از فلسطین و مقابله با رژیم صهیونیستی توجه داشتند و پیشنهادهای مشابه یا مرتبطی ارائه کرده‌اند. به همین دلیل، برخی منابع این پیشنهاد را به آیت‌الله منتظری نسبت داده‌اند. علاوه بر این، برخی دیگر نیز به نقش شهید مطهری و آیت‌الله طالقانی در شکل‌گیری چنین پیشنهادهایی اشاره کرده‌اند.

تحلیل تاریخی نشان می‌دهد که موضوع نامگذاری روزی برای حمایت از فلسطین و برجسته‌ کردن آن به عنوان روز مقابله با رژیم صهیونیستی، در فضای سیاسی و فکری آن دوره به‌صورت مشورتی و با مشارکت چندین شخصیت سیاسی و مذهبی مطرح شده و نهایتا با تأیید امام خمینی(س) به تصویب رسید. این تصمیم بخشی از سیاست راهبردی جمهوری اسلامی ایران در جهت وحدت جهان اسلام و تقابل با رژیم اشغالگر قدس بود که در سخنان و مواضع امام خمینی(ره) به وضوح دیده می‌شود.

3 نکته مهم در این زمینه عبارت‌اند از:

– برخی ارادتمندان امام(س) تصور می کنند اگر فرد یا افرادی پیشنهادی ارائه دهند و ایشان آن را مورد پذیرش قراردهند، دون شان رهبر بزرگ انقلاب است. حال آنکه از خصوصیات یک رهبر مردمی این است که سخنگوی ضمیر مردم باشد و پیشنهادات آنها را تکمیل کرده و از اعتبار خود مایه بگذارد و آن پیشنهاد را در سطحی وسیع معتبر سازد.

– اینکه کسانی توقع داشته باشند که رهبر انقلاب در پیامی که به مسلمانان جهان داده، از کسانی که در مورد آن نظرات کارشناسی ارائه دادهاند نیز نام ببرد، تعجببرانگیز است. چرا که چنین کاری اعتبار آن پیام را خدشهدار میسازد.

– نظر به آنکه نامگذاری روز قدس توسط امام خمینی(س) در زمان فعالیت شورای انقلاب بوده و نیز اعضای هیئت دولت موقت مرحوم مهندس بازرگان با آن موافقت کامل داشته، همچنین آیت الله منتظری نیز در مورد آن اظهار نظرهای همسو نموده، لذا هر کس ادعا کند که اصل آن، پیشنهاد خودشان بوده، جای اظهار خوشوقتی است، چرا که حتی آقای کلیم صدیقی رهبر مسلمانان انگلیس نیز گفت: گویی تمام پیام های امام خمینی که به کل مسلمین جهان ارسال میشد، بازتاب آرزوها و پژواک خواسته های خود مسلمانان جهان بود.

امام خمینی(س) پس از اعلام روز قدس در سال ۱۳۵۸، در سخنرانی خود در ۲۵ مرداد بیان کردند:

«روز قدس یک روز جهانی است… روز مقابله مستضعفین با مستکبرین است» (صحیفه امام؛ ج ۹، ص ۲۷۶)

که این نهادینه شدن روز قدس را تایید و تاکید می‌کند.

شفافیت روش‌شناسی
برای انجام این اعتبارسنجی، منابع متعددی شامل سخنان و خاطرات دکتر ابراهیم یزدی، بیانات و پیام‌های امام خمینی(س)، و تحلیل تاریخی مواضع شخصیت‌های مؤثر آن دوره مورد بررسی قرار گرفت. همچنین بررسی اسناد مربوط به جلسات وزارت امور خارجه و شورای انقلاب به منظور آشکارسازی فرآیند شکل‌گیری این پیشنهاد در دستور کار بود. شواهد نشان داد که روند نامگذاری روز قدس متأثر از مجموعه‌ای از گفتگوها و تصمیمات جمعی بوده و نه ابتکار عمل انحصاری یک فرد.

بخش تعاملی
لطفاً نظرات، پرسش‌ها و تحلیل‌های خود را درباره این اعتبارسنجی و موضوع نامگذاری روز قدس با ما به اشتراک بگذارید تا امکان تبادل نظر و ارایه دیدگاه‌های بیشتر فراهم شود